“ELPEK, EKONOMİK DEĞER OLARAK EREĞLİ’YE KAZANDIRILMALI”

Kdz. Ereğli’de düzenlenen elpek defilesine katılan Gazi Üniversitesi Geleneksel Türk Sanatları Bölüm Başkanı Prof. Dr. Aysen Soysaldı, elpek denilince akla Ereğli’nin geldiğini ve bu önemli değerin ekonomik olarak ilçeye kazandırılması gerektiğini söyledi.

Gazi Üniversitesi Geleneksel Türk Sanatları Bölüm Başkanı Prof. Dr. Aysen Soysaldı; emekli öğretmen Nurcan Yavuz Değer tarafından Fiziksel Engelliler Derneği yararına düzenlenen Elpek Defilesi’ne davetli olarak katıldı.

“İNSANLAR ARTIK DOĞAL MALZEMELİ ÜRÜNLER KULLANIYOR”

5 Mart Perşembe günü Hüseyin Tatoğlu Kültür Merkezi’nde düzenlenen etkinlikte konuşan Soysaldı; Elpek deyince Ereğli’nin akla geldiğini belirterek; “Elpek Bezi’ni ben 1993’de ilk defa lisans tezi yaptırmıştım Ereğlili bir öğrencime. Elpek Ereğli ile özdeşleşmiş bir bez ve tarihte gerçekten Osmanlı yelken bezini buradan aldığı için burada keten yetiştirme hem tarım olarak çok geniş bir alanı kapsıyordu hem de yelken bezi olarak elpek ticareti ekonomik olarak önemli bir değer arz ediyordu. Bu önemli değeri biz maalesef Cumhuriyet’in ilk 25 yılından sonra ketenin yasaklanmasıyla kaybetmiş bulunuyoruz. Bunun ekonomik değer olarak Ereğli’ye kazandırılması gerçekten çok önemli. Neden çok önemli; dünya artık sentetikten bıktı, doğala dönüyor. Biz vücut olarak doğanın bir parçasıyız ve tabiatın bir parçası olan bu vücudun da tabi şeylerle hemhal olması gerekiyor. Giyinmede sentetik şeyler giydiğiniz zaman vücudunuz elektrikleniyor, statik elektrik vücuda iyi gelen bir şey değil, bütün dünya bunu biliyor. Dünyanın biraz parası olan biraz kültüre sahip olan insanları artık bugün doğal malzemeli ürünler kullanıyor artık. Yani bunu evinin her köşesinde tutun da üzerine giydiği ürünlerde de aynı şey geçerli. Elpek bu bakımdan çok önemli bir değer.”dedi.

“DÜNYAYA İHRAÇ EDİLEBİLECEK BİR DEĞER”

Elpek’in dünyaya ihraç edilebilecek bir değer olduğunu vurgulayan Soysaldı, “bir ikincisi de keten, ipekten sonra ikinci en sağlıklı ve en değerli elyaf, yani lif. Keten çok pahalı, bugün mağazalara gittiğinizde keten bir bluz almaya kalktığınızda pamuklu bir kıyafet fiyatının en az üç katını ödüyorsunuz. Keten yetiştirme geçen yaz yeni kanunla serbest bırakıldı. Artık keten ekimi yapılabiliyor. Bütün Karadeniz Şile’den başlayıp Rize’ye kadar keten ekim alanı. Şile bezi de bugün pamukluya döndü ama aslında ketenden üretilen bir bezdir. Oradan başlayıp Ereğli’de elpek adını alıyor, Çaycuma’da pelemet diyorlar, mesela Sinop’ta ayancık bezi var, Trabzon tarafında feretiko deniyor. Feretiko’dan ihram yapılıyor, Osmanlı’da bütün erkekler Hacca giderken ihramlarını yine keten bezinden kullanıyorlar. Neden; hem çabucak kuruyor hem de teri o kadar iyi emiyor ki doğal olduğu için çok sağlıklı bir bez. Bu gerçekten dünyaya anlatılmalı ve yeniden yetiştirilip ekonomik bir değer haline getirilmeli. Dolayısıyla üretmek durumundayız. Bugün vatanımızı savunmak için askerlerimiz nasıl canlarını feda ediyorsa, Allah onların ruhlarını şad etsin, rahmetlerini bol bol versin, onların haklarını ödeyemeyiz ama üreten de o kadar değerlidir diye düşünüyorum. Üretmeliyiz, ekonomi olarak kaybettiğimiz değerleri yeniden kazanmalıyız.”ifadelerine yer verdi.

“DEĞERLERİMİZE SAHİP ÇIKIP DÜNYAYA TANITALIM”

Soysaldı, Elpek bezinin tekstil olarak sanayiye kazandırılması önerisinde bulunarak;  “Sanayi derken, el dokuması tabi ki yapılsın ama bu üretim fazlalığıyla yarı sanayi şekline de dönüştürülebilir. Sanayiye de ekonomik bir değer olarak kazandırılabilir. İşlemeler de bu beze artı bir değer katıyor ama yaptığımız işlemeleri de günümüzün modasına en uygun şekilde, en zarif ve en sade şekliyle yapıp, daha çok üretip daha çok bunu dünyaya lanse edebilecek şekilde tasarımlarımızı çoğaltmamız gerekiyor. Doğal olmalı; boyasıyla, elyafıyla, işlemesiyle her şeyiyle bizim olmalı. Biz bugün Japonya’nın bonzai’sini biliyoruz, origami’sini biliyoruz kimono’sunu biliyoruz. Japonya deyince bunlar akla geliyor ama bizim değerlerimiz birer birer yok oluyor. Niye çünkü biz sahip çıkıp dünyaya tanıtmıyoruz, onlar tanıtıyorlar. Gelin biz de tanıtalım. Burada mülki amirlerimiz ve parti yetkililerimiz varsa onların da katkılarını bekliyoruz. Projeye biz varız; üretmek, tasarlamak adına elimizden geleni yapmak isteriz. Yeter ki olsun. Bugün buraya beraber geldiğim öğrencim Ferah hanım da elpek bezi konulu doktora tezi yapıyor. Bunu almamızın sebebi de biz acaba yöreye bir nebze de olsa katkıda bulunabilir miyiz, buradaki projelere destek verebilir miyizdi.”diye konuştu.