TARİH ÖNCESİ DEVİRLERDE KDZ EREĞLİSİ VE YÖRESİ

DR. CAN CANVER

Warning: Use of undefined constant user_email - assumed 'user_email' (this will throw an Error in a future version of PHP) in /home/haberhayat/public_html/wp-content/themes/HaberMatikV3/single-kose-yazilari.php on line 34
cancanver7@gmail.com

Zonguldak, Ereğli, Bartın ve Amasra’nın dahil olduğu Batı Karadeniz sahil kesiminde Paleolitik, Mezolitik ve Neolitik yerleşim izlerine rastlanılmamıştır.

Zonguldak bölgesinde keşfedilen Erken-Geç, Kalkolitik Dönem’e ait çanak çömlek kültürünün kuzeybatıda Marmara Bölgesi, güneyde Yukarı Porsuk Vadisi’ne kadar yayılmış olduğu anlaşılmaktadır. Erken ve Orta Kalkolitik Dönem’e tarihlendirilen ( yaklaşık MÖ V.bin ) çanak çömlek kültürünün, Devrek ilçesi sınırlarında bulunan Buldan, Boncuklar ve Kdz Ereğlisi yakınlarındaki İnönü mevkiine yayılmış olduğunu göstermektedir.

Ayrıca bu kültürün, Balkanlar’da nasıl ortaya çıktığı hala tartışmalı olan Vinça olarak adlandırılmış kültürle yakın bir ilişki içinde olduğu ve bu kültürün şekillenmesinde önemli etkileri olduğu vurgulanmıştır.

Kdz Ereğlisi Müzesi ile Turan Efe’nin başkanlığında Kdz Ereğlisi’nin Zoroğlu Köyü yakınlarında Yassıkaya’da yürütülen kazılarda bulunan çanak çömlek, Trakya’da Ezoro veya Ezovo-Sozopol Kültür gruplarıyla ilişkilendirilmiştir. Dolayısıyla bölgedeki bu seramik kültürü ‘hafir’ tarafından Filyos Kültürü olarak adlandırılmış ve Zonguldak bölgesinin Trakya ile sıkı bir bağı olabileceği noktasında İlk Tunç Çağı’nın başlarında bölgede görülen bu kültürün Trakyalı topluluklar tarafından yaratılmış olabileceği düşünülmüştür. Ayrıca bu seramik kültürünün Zonguldak, Bartın, Bolu ve Sakarya bölgesine kadar yayılmış olabileceği de belirtilmiştir.

Dolayısıyla MÖ III.binin başlarında Balkanlar’da Cucuteni-Gumelnitsa-Kocademan Kültürü’nün sona erip karışık bir dönem olan ve henüz aydınlatılmamış bir evre olan Çernavoda Kültürü bölgede hakim olur. Ancak göçebe toplulukların hakim olduğu Ezora, Junatsite-Siveti Krilovo ve Mihaliç gibi merkezlerin bölgede yaygınlaştığı anlaşılmıştır.

Bu dönemde bilindiği üzere Marmara Bölgesi’nde özellikle Truva gibi yerleşmelerde görüldüğü gibi kent devletleri artık belirmeye başlamıştır. Anadolu’nun çoğu yerlerinde olduğu gibi Batı ve Orta Karadeniz Bölgesi, Kütahya, Bilecik, Eskişehir, Kastamonu bölgelerinde bu dönem yerleşmelerinin sayısının arttığı gözlemlenmiştir. Dolayısıyla bu dönemde Anadolu’da yoğun bir nüfus artışı yaşanmış olduğunu söyleyebiliriz.

Zonguldak bölgesinde Kalkolitik Çağ özelliklerini de yansıtan Buldan, Boncuklar, İnönü mevkii yerleşmeleri ve Kargılık, Türbe Tepe, Kemerler, Akbıyık ile Kadıköy Nekropolü bölgedeki İlk Tunç Çağı yerleşmeleri içinde sayılabilir. Bu yerleşmeler küçük boyutlu olup bir kısmı akarsu kenarlarında kurulmuştur. Yerleşmeler  yamaç yerleşmesi olup yerleşmelerin bir kısmının dağların doruklarında konumlandırılmış olduğu anlaşılmaktadır.

Kdz Ereğlisi’nde Zoroğlu Köyü yakınlarındaki Yassıkaya yerleşmesine çok yakın konumda bulunan ve 2008 yılında keşfedilen Güneşli Beldesi sınırları içindeki İnönü mevkii, bir mağara yerleşmesi olması açısından bölgede keşfedilmiş ilk yerleşme alanıdır.