ORTA CAMİ’DE YER ALAN BİZANS TAŞ ESERLERİ ÖRNEKLERİ

DR. CAN CANVER

Warning: Use of undefined constant user_email - assumed 'user_email' (this will throw an Error in a future version of PHP) in /home/haberhayat/public_html/wp-content/themes/HaberMatikV3/single-kose-yazilari.php on line 34
cancanver7@gmail.com

Bizans dönemi Herakleia Pontika’sında kilise olarak inşa edilmiş olan Ereğli Aya Sofya’sı, mimari yapısında birçok Bizans taş eserini barındırmaktadır. Mersin Üniversitesi Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı mezunu Ali Kıpramaz, Sosyal Bilimler Enstitüsü’nde Ekim 2019’da tamamladığı ‘’Herakleia Pontike ( Karadeniz Ereğli ) Bizans Dönemi Taş Eserleri’’ adlı yüksek lisans tezinde bunları etraflıca anlatmaktadır.

4-6.yz.a tarihlendirilen mermer malzemeden yapılmış impost ( yastık taşı ) başlık caminin mihrap üzerinde bulunan pencere açıklığında yer almaktadır. Başlığın ön yüzünde, bir rozet içinde muhtemelen ‘kristogram’ ( İsa’nın ismindeki Ro-Ha harflerini yansıtan sembol )’a ait bir motif bulunmaktadır. İmpost yan yüzleri sade olup, arka yüzey ise duvar içerisinde kaldığından dolayı değerlendirilememektedir.

4-6.yz.a ait mermer sütun başlığı yine mihrap üzerinde bulunan pencere açıklığında yer alır. İmpost yan yüzleri sade olup arka yüzey ise duvar içerisinde kaldığından dolayı değerlendirilememektedir.

Caminin mihrap üstü pencere açıklığında bulunan çift pencere sütunu, başlığı ile birlikte monolit ( yekpare ) olarak işlenmiştir. Çift pencere sütununun gövdesi tek şeritli bir band ile gövdeden ayrılmaktadır. Başlığın tek yüzünde köşelere yerleştirilmiş ikisi tam, diğer ikisinin sadece yan yapraklarının bulunduğu akantus ( kenger ) yaprakları yer alır. Başlığın diğer yüzü kabaca işlenmiştir.

Yine 4-6.yz.a tarihlenen, mihrap üstü pencere açıklığında bulunan çift pencere sütunu, başlığı ile birlikte monolit olarak işlenmiştir. Çift pencere sütununun gövdesi iki şeritli bir band ile gövdeden ayrılmaktadır. Başlığın tek yüzünde köşelere yerleştirilmiş ikisi tam, diğer ikisinin sadece yan yapraklarının bulunduğu akantus yaprakları yer alır. Başlığın diğer yüzü kabaca işlenmiştir.

5-6.yz.a ait, mihrap üstü duvarı üzerinde yer alan korniş ön yüzünde üç parçalı sarmaşık yaprakları arasında palmet ( yelpaze biçimli bezeme ) motifleri bulunur. Mermer malzemeden yapılmış kornişin üzerinde sonradan yapılmış olan boya tabakası yer almaktadır.

Aynı tarihe ait bir diğer korniş üzerinde de üç parçalı sarmaşık yaprakları arasında daha küçük boyutlu palmet motifleri bulunur. Mermer malzemeden yapılmış korniş üzerinde sonradan yapılmış olan boya tabakası görülmektedir.