KDZ EREĞLİSİ’NİN TARİHİ, MİMARİ, KÜLTÜREL DEĞERLERİ 3

DR. CAN CANVER

Warning: Use of undefined constant user_email - assumed 'user_email' (this will throw an Error in a future version of PHP) in /home/haberhayat/public_html/wp-content/themes/HaberMatikV3/single-kose-yazilari.php on line 34
cancanver7@gmail.com

Bununla üçüncü yazımla sıralaya geldiğim Kdz Ereğlisi’nin tarihi, mimari, kültürel ve doğa değerleri, yıllar önce naçizane tarafımca hazırlanmış olup; Kdz Ereğlisi Belediyesi tarafından 2010 yılında ‘’Kdz Ereğli Hakkında Bunları Biliyor musunuz?’’ adıyla kitaplaştırılarak bastırılmıştı. Değerlerimiz bitmek, tükenmek bilmiyor!…

*1961 yılında yapımına başlanan Ereğli Demir ve Çelik Fabrikaları’nın kurulabilmesi için Göztepe’nin arkasında Gülüç Irmağı’na kadar uzanan alanda, o zamanki adıyla Filtepesi düzlenerek molozları ile deniz doldurulmuş ve fabrika için büyük bir alan elde edilmiştir. Erdemir bu dolgu alan üzerine derin kazıklar çakılarak inşa edilmiştir.

*Karadeniz Ereğlisi’nde denize dik yamaçlarla inen tepeler arasındaki vadilerde, Handeresi, Kemer, Tabakhane ( Pençes ) ve Kabasakal dereleri akmaktadır.

*Karadeniz Ereğlisi topraklarının %56’sı karışık ormanlarla kaplıdır. Ormanlık alanlar, yükseltisi 1000 m.ye kadar olan yerlerinde meşe, göknar, gürgen ve ıhlamur ağaçları, 1000 m.den yükseklerde ise; kayın, köknar, çam gibi ağaçlar ihtiva etmektedir.

*Kdz Ereğlisi’nin ormanlık alanlarının alt örtüsünün ( ormanaltı örtüsü ) hayli zengin olup; funda, ormangülü, çobanpüskülü, ayı üzümü, kocayemiş, kiraz ve böğürtlen sıkça bulunmaktadır.

*Karadeniz Ereğlisi’ndeki Gülüç Irmağı’nın kaynağı, Devrek ilçesi sınırındaki Hörgüçtepe’dir. Gülüç Irmağı, Lycus adıyla Yunan mitolojisine, Kızlar deresi adıyla da Anadolu efsanelerine konu olmuştur.

*Karadeniz Ereğlisi’nde çok sayıda küçük akarsu bulunmaktadır. Bunların başlıcaları; Soğanlıdere, Gümüşsuyu, Ömerli deresi, Kazan deresi, Bez deresi, Kemer deresi, Han deresi, Alacaağzı deresi, Karlık deresi, Ağıllar deresi, Yapıyanı deresi, Neyren deresi                ( Çataldere ) ve Değirmenağzı deresidir.

*Kdz Ereğlisi’nin bilinen en eski mahallesi; Orhanlar ve Süleymanlar Mahalleleri olup isimleri Osmanlı döneminde verilmiştir.

*Karadeniz Ereğlisi bir kültür ve sanat şehridir. Kdz Ereğli Belediyesi’nin 1994 yılında başlayan ‘Uluslararası Osmanlı Çileği Kültür Festivali’ ile ilçenin bu birikiminin yurt içinde ve hatta Avrupa ülkelerinde duyurulmasına ve ilçenin tanıtılmasına katkıda bulunmuştur.

*Karadeniz Ereğlisi’ndeki dev çınarlar, Fatih Sultan Mehmet’in fermanıyla İstanbul’un fethinin ardından dikilmiştir. Ereğli’de Anıtlar Yüksek Kurulu tarafından tescillenmiş ve koruma altına alınmış olan çınar sayısı 8 adettir. Ulu Çınarlar’ın yaşlarını 550 yılı aşkın olduğu belirlenmiştir. Koruma altındaki bazı çınarlar yoğun betonlaşma nedeniyle hastalanmış ve kurumaya başlamışlardır. Kdz Ereğli Belediyesi Park ve Bahçeler Müdürlüğü yıllardır çınarların ihtiyacı olan bakımları yapmakta ve kurumalarını engellemek için çalışmalarını sürdürmektedir.

*Antik çağda ketenden ürettiği yelken bezi ve dokumalarıyla ünlenen Karadeniz Ereğlisi’nde, Karadeniz kıyısında dağlarla çevrili bir bölge olduğundan, yıllık nem oranı ülkenin diğer bölgelerine göre daha yüksektir. Bu nedenle, insan vücudunun nemden etkilenmesini önlediği bilinen ketenden elde edilen Elpek Bezi yüzyıllardır giyim malzemesi olarak kullanılmaktadır.

*Karadeniz Ereğlisi türkülerini ilk kez derleyip söyleyen Refik Erduran ( Sarmacı Refik ) isimli yerel bir sanatçıdır.

*Karadeniz Ereğlisi’nin yöresel yemekleri denince ilk akla gelenler; Ereğli kapalı pidesi, tırnaklı pide, kabaklı gözleme, hodan ( zulbıt ), katlaç, malay, yumurta dolması, kiremitte palamut, kirli ayşe, unlu gulu gulu, pençüyüs, incir dolması, sirkeli işkembe, bumbar vb. dır.

*1914 yılında Kafkas Cephesi’nde Sarıkamış Harekatı’na katılan ordumuza kışlık giysi, erzak ve mühimmat götürmek için İstanbul’dan Trabzon’a doğru yola çıkan, içinde 3 bin de asker bulunan Bezm-i Alem, Bahr-i Ahmer ve Mithat Paşa adlarını taşıyan 3 gemiyi, Karadeniz Ereğlisi açıklarında 7 Kasım 1914 saat 7.45’te Ruslar tespit edip batırdılar. Facia Enver Paşa’nın emriyle kayıtlara geçmedi, basına duyurulmadı. Sarıkamış’ın unutulmuş deniz şehitleri 7 Kasım 2007 tarihinde şehrimizde ilk kez anıldı.

*Kdz Ereğlisi 4500 senelik tarihinden aldığı miras ile bir çok sanatçı yetiştirmiştir Bunlardan ilk akla gelenler; Osman Zeki Oral ( ressam ), Vedat Can ( ressam ), Metin Acar ( ressam ), Melek Oral Koray ( ressam ), Erdoğan Keskin ( ressam ), Feryal Taneri ( ressam ), Yaman Civan ( heykeltraş ), Ünal Cimit ( seramik sanatçısı ), Maksude Çubukçu ( şair, eğitimci ),  Tahsin Aygün ( tarihçi öğretmen ), Egemen Berköz ( gazeteci, yazar ), Durmaz Demiroğlu       ( şair, araştırmacı yazar ), Savaş Büke ( mizah yazarı ), Ertuğrul Oğuz ( şair ), Kutsal Kıvrak       ( araştırmacı yazar ), Hatice Erol ( roman yazarı ), Ayhan Yavuz ( tiyatro yazarı ), Haluk Hançer ( öykü yazarı ), Altan Akgün ( şair ), Kurtuluş Ayyıldız ( şair ve karikatür sanatçısı ), Öner Topaloğlu ( şair ), Dr. Can Canver ( araştırmacı yazar ), Gürdal Özçakır ( tarihçi, araştırmacı ) ve unuttuğum diğerleri…